Ocalić pamięć – zachować autentyczne miejsca – przejąć odpowiedzialność, Testament 11 międzynarodowych komitetów więźniów obozów i podobozów koncentracyjnych, 2009
My, niżej podpisani, byli więźniowie i więźniarki niemieckich obozów koncentracyjnych występujemy w imieniu międzynarodowych komitetów więźniów obozów i podobozów koncentracyjnych. Pamiętamy o naszych pomordowanych rodzinach i milionach ofiar, którym w tych miejscach kaźni odebrano życie. Ich prześladowania i mordy na tle rasistowskim, politycznym, religijnym, biologicznym i ekonomicznym oraz zbrodnicza wojna doprowadziły świat na skraj przepaści i pozostawiły po sobie przerażający bilans.
Po naszym uwolnieniu przysięgliśmy budować nowy świat, świat pokoju i wolności. Nasze zaangażowanie miało zapobiec powtórzeniu się tych niewyobrażalnych zbrodni. Przez całe życie dawaliśmy świadectwo, przez całe życie staraliśmy się przekazywać młodym ludziom wiedzę o tym, co przeżyliśmy, o naszych tragicznych doświadczeniach i ich przyczynach.
Właśnie dlatego bardzo boli i oburza nas to, że dziś zmuszeni jesteśmy stwierdzić, iż świat nie wyciągnął dostatecznej nauki z naszej historii. Właśnie dlatego kultywowanie pamięci i składanie hołdu pomordowanym nadal muszą być zadaniem zarówno obywateli jak i państw.
Byłe obozy są dziś kamiennymi świadkami historii. To miejsca zbrodni, międzynarodowe cmentarze, muzea i ośrodki edukacji. To dowody przeciwko tym, którzy próbują zadać kłam historii lub ją zbagatelizować. Dlatego muszą zostać na trwałe zachowane. Są to miejsca badań naukowych i działalności pedagogicznej, toteż konieczne jest zapewnienie odpowiedniej opieki pedagogicznej dla wszystkich osób je odwiedzających.
Odpowiedzialność za niewyobrażalne nazistowskie zbrodnie przeciwko ludzkości – a wśród nich przede wszystkim za Holokaust – ponosiły Niemcy. Niemcy zrobiły dużo, by dokonać rozrachunku ze swoją historią. Oczekujemy, że Republika Federalna Niemiec i jej obywatele również w przyszłości w szczególnym stopniu stawią czoła tej odpowiedzialności.
Jednak swoje zadanie ma także Europa: zamiast urzeczywistniać nasze ideały demokracji, pokoju, tolerancji, samostanowienia i praw człowieka, nierzadko wykorzystuje się historię do tego, by siać niezgodę pomiędzy ludźmi, grupami i narodami. Protestujemy przeciwko rozgrzeszaniu się z własnych win poprzez przywoływanie win cudzych, hierarchizowaniu doświadczonego cierpienia, przeciwstawianiu sobie ofiar i mieszaniu etapów historii. Dlatego popieramy apel o przekazywanie pamięci historycznej wygłoszony w 2004 roku przed niemieckim Bundestagiem przez byłą Przewodniczącą Parlamentu Europejskiego i byłą więźniarkę Auschwitz Simon Veil: „Europa powinna znać swoją wspólną przeszłość jako całość i przyjmować ją ze wszystkimi jej ciemnymi i jasnymi stronami; każde państwo członkowskie musi mieć świadomość swoich błędów i niepowodzeń i przyznawać się do nich, musi pogodzić się z własną przeszłością, by móc żyć w zgodzie również ze swoimi sąsiadami.”
Nasze szeregi przerzedzają się. Na wszystkich szczeblach naszych organizacji, na płaszczyźnie krajowej i międzynarodowej, przystępują do nas ludzie chcący przejąć zadanie kultywowania pamięci. Oni dają nam nadzieję na przyszłość, kontynuują naszą pracę. Dialog, jaki rozpoczęto z nami, musi być prowadzony dalej z ich udziałem. Aby sprostać tym zadaniom, potrzebują wsparcia ze strony państwa i społeczeństwa.
Jako ostatni naoczni świadkowie zwracamy się do Niemiec, do wszystkich państw europejskich i do społeczności międzynarodowej, by strzegły danego człowiekowi daru pamięci i refleksji, zapewniając mu właściwe miejsce również w przyszłości. Prosimy młodych ludzi, by kontynuowali naszą walkę z nazistowską ideologią, walkę o sprawiedliwy świat pokoju i tolerancji, świat, w którym nie będzie miejsca na antysemityzm, rasizm, ksenofobię i prawicowy ekstremizm.
Niech to będzie nasz testament.
Berlin, 25 stycznia 2009 r.
Noah Flug (Jerozolima), Międzynarodowy Komitet Oświęcimski, Sam Bloch (Nowy Jork), Światowego Zrzeszenie Stowarzyszeń Bergen-Belsen, Bertrand Herz (Paryż), Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Buchenwald, Max Mannheimer (Monachium), Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Dachau, Uri Chanoch (Jerozolima), Międzynarodowy Komitet Więźniów Podobozu Dachau, Jack Terry (Nowy Jork), Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Flossenbürg, Albert van Hoey *(Bruksela), Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Mittelbau-Dora, *Robert Pinçon (Tours), Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Neuengamme, Annette Chalut (Paryż), Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Ravensbrück, Pierre Gouffault (Paryż), Międzynarodowy Komitet Więźniów Obozu Sachsenhausen